SOLENE MISSA PRO ECCLESIAE
ENCERRAMENTO DO CONCLAVE
PRESIDIDA PELO SANTO PADRE
BONIFÁCIO III
Capela Sistina
13 de julho - 14:00h
Missa Pro Ecclesiae
1. Esta Missa é celebrada pelo novo Romano Pontifíce, com o Colégio dos Cardeais. Tem como ação central a Oração pela Santa Igreja Universal e ação de Graças pela escolha do Bispo de Roma.
2. . A cor desta Missa é branca ou dourada. As leituras desta Missa são próprias e é celebrada na Capela Sistina do Palácio Apostólico.
ENTRADA
Antífona de Entrada - Ef 1,9-10
Deus notum nobis fecit sacramentum voluntatis suae: instaurare omnia in Christo, quae in caelis sunt et quae in terra.
3. Reunido o povo, o sacerdote dirige-se com os ministros ao altar, enquanto se executa o canto de entrada.
JUBILATE DEO IN VOCE EXSULTATIONIS, ALLELUIA!
QUONIAM DOMINUS ALTISSIMUS, TERRIBILIS,
REX MAGNUS SUPER OMNEM TERRAM.
PSALLITE DEO, PSALLITE;
PSALLITE REGI NOSTRO, PSALLITE.
4. Chegando ao altar, faz com os ministros uma profunda inclinação, beija o altar em sinal de veneração e, se for oportuno, incensa a cruz e o altar. Depois se dirige com os ministros à cadeira.
SAUDAÇÃO
5. Terminado o canto de entrada, o sacerdote e os fiéis, todos de pé, fazem o sinal da cruz, enquanto o sacerdote, voltado para o povo, diz:
Pres.: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti.
O povo responde:
Ass.: Amen.
6. Em seguida, o sacerdote, abrindo os braços, saúda o povo, com uma das seguintes fórmulas:
Pres.: Pax vobis.
E o povo responde:
Ass.: Et cum spiritu tuo.
7. O sacerdote, o diácono ou outro ministro poderá, com brevíssimas palavras, introduzir os fiéis na Missa do dia.
ATO PENITENCIAL
8. O sacerdote convida os fiéis ao ato penitencial:
Pres.: Fratres, agnoscámus peccata nostra, ut apti simus ad sacra mysteria celebranda.
Após um momento de silêncio, todos rezam:
Ass.: Confiteor Deo omnipotenti et tibi, frater, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, opere et omissione: et, percutientes sibi pectus, dicunt:
e, batendo no peito, dizem:
mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Deinde prosequuntur: Ideo precor beatam Mariam semper Virginem, omnes Angelos et Sanctos, et te, frater, orare pro me ad Dominum Deum nostrum.
9. Segue-se a absolvição sacerdotal:
Pres.: Miseretur nostri omnipotens Deus et, dimissis peccatis nostris, perducat nos ad vitam aeternam.
O povo responde:
Ass.: Amen.
10. Seguem as invocações Senhor, tende piedade de nós (Kýrie, eléison), caso já não tenham ocorrido no ato penitencial.
CANTO
KYRIE, ELEISON.
KYRIE, ELEISON.
CHRISTE, ELEISON.
CHRISTE, ELEISON.
KYRIE, ELEISON.
KYRIE, ELEISON.
11. Segue-se o Hino de Louvor. Este Hino não é rezado no Advento ou na Quaresma.
CANTO
Pres.: GLORIA IN EXCELSIS DEO
Ass.: ET IN TERRA PAX HOMINIBUS
BONAE VOLUNTATIS.
LAUDAMUS TE,
BENEDICIMUS TE,
ADORAMUS TE,
GLORIFICAMUS TE,
GRATIAS AGIMUS TIBI
PROPTER MAGNAM GLORIAM TUAM,
DOMINE DEUS, REX COELESTIS,
DEUS PATER OMNIPOTENS.
DOMINE FILI UNIGENITE,
IESU CHRISTE,
DOMINE DEUS, AGNUS DEI,
FILIUS PATRIS:
QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
MISERERE NOBIS;
QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
SUSCIPE DEPRECATIONEM NOSTRAM,
QUI SEDES AD DEXTERAM PATRIS,
MISERERE NOBIS.
QUONIAM TU SOLUS SANCTUS,
TU SOLUS DOMINUS,
TU SOLUS ALTISSIMUS,
IESU CHRISTE,
CUM SANCTO SPIRITU,
IN GLORIA DEI PATRIS.
AMEN.
ORAÇÃO COLETA
12. Terminado o hino, de mãos unidas, o sacerdote diz:
Pres.: Oremus.
E todos oram com o sacerdote, por algum tempo, em silêncio.
Então o sacerdote, de braços abertos, profere a oração Coleta;
Pres.: Deus, qui regnum Christi ubique terrarum dilatari providentia mirabili disposuisti, et omnes homines salutaris effici redemptionis participes, praesta, quaesumus, ut Ecclesia tua universale sit salutis sacramentum, et cunctis hominibus reveletur exspectatio gentium et Salvator earum. Per Dominum nostrum Iesum Christum, Filium tuum, in unitate Spiritus Sancti Spiritus, per omnia saecula saeculorum.
ao terminar, o povo aclama:
Ass.: Amen.
LITURGIA DA PALAVRA
PRIMEIRA LEITURA
Ap 21, 9b-14
13. O leitor dirige-se ao ambão e proclama a primeira leitura, que todos ouvem sentados.
Leitura do Livro do Apocalipse
Então veio até mim um dos sete anjos que tinham as sete taças cheias dos últimos sete flagelos, e falou comigo, dizendo: "Vem, eu te mostrarei a esposa, a mulher do Cordeiro." Ele me levou em espírito a um monte grande e alto e me mostrou a cidade santa, Jerusalém, que descia do céu, de Deus, com a glória de Deus, e o seu brilho era como pedra preciosíssima, como jaspe cristalino. A cidade tinha um grande e alto muro, com doze portas, e nas portas doze anjos. Sobre as portas estavam escritos os nomes das doze tribos dos filhos de Israel.
Para indicar o fim da leitura, o leitor aclama:
Leitor: — Verbum Domini.
Todos aclamam:
Ass.: — Deo gratias.
14. Após as leituras, é aconselhável um momento de silêncio para meditação.
SALMO RESPONSORIAL
Sl 97
15. O salmista ou o cantor canta ou recita o salmo, e o povo, o refrão.
— Magnificavit Dominus facere nobiscum; facti sumus laetantes.
— Cantai ao Senhor Deus um canto novo, porque ele fez prodígios!
— Sua mão e seu braço forte e santo alcançaram-me a vitória.
— O Senhor fez conhecer a Salvação, e às nações, sua justiça;
— recordou o seu amor sempre fiel pela casa de Israel.
— Os confins do universo contemplaram a salvação do nosso Deus,
— Aclamai ao Senhor Deus, ó terra inteira, alegrai-vos e exultai!
SEGUNDA LEITURA
1Pd 2, 4-9
16. Se houver uma segunda leitura, o leitor proclama do ambão, como descrito acima.
Leitura da Primeira Carta de São Pedro.
Caríssimos: Aproximai-vos do Senhor, pedra viva, rejeitada pelos homens, mas escolhida e preciosa aos olhos de Deus. Também vós mesmos, como pedras vivas, entrai na construção de um edifício espiritual, para serdes um sacerdócio santo, a fim de oferecerdes sacrifícios espirituais agradáveis a Deus por Jesus Cristo. Com efeito, nas Escrituras se lê: "Eis que ponho em Sião uma pedra angular, escolhida e preciosa. Quem nela confiar não será confundido." Para vós, portanto, que tendes fé, ela é preciosa. Mas, para os que não creem: "A pedra que os construtores rejeitaram tornou-se a pedra angular," "pedra de tropeço e rocha que faz cair." Eles tropeçam porque não obedecem à Palavra; e realmente era isso o que lhes estava reservado. Vós, porém, sois raça eleita, sacerdócio real, nação santa, povo adquirido por Deus, para anunciar as grandezas daquele que vos chamou das trevas para a sua maravilhosa luz.
Para indicar o fim da leitura, o leitor aclama:
Leitor: — Verbum Domini.
Todos aclamam:
Ass.: — Deo gratias.
ACLAMAÇÃO AO EVANGELHO
17. Segue o Aleluia ou outro canto estabelecido pelas rubricas, conforme o tempo litúrgico.
— ALLELUIA, ALLELUIA, ALLELUIA.
— ALLELUIA, ALLELUIA, ALLELUIA.
1. TU ES PETRUS, ET SUPER HANC PETRAM
AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM.
18. Enquanto isso, o sacerdote, quando se usa incenso, coloca-o no turíbulo. O diácono, que vai proclamar o Evangelho, inclinando-se profundamente diante do sacerdote, pede a bênção em voz baixa:
℣.: Iube, domne, benedicere.
O sacerdote diz em voz baixa:
Pres.: Dominus sit in corde tuo et in labiis tuis: ut digne et competenter annunties Evangelium suum: in nomine Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti.
O diácono faz o sinal da cruz e responde:
℣.: Amen.
19. Se não houver diácono, o sacerdote, inclinado diante do altar, reza em silêncio;
Pres.: Munda cor meum ac labia mea, omnipotens Deus, ut sanctum Evangelium tuum digne valeam nuntiare.
EVANGELHO
Mt 16, 13-19
20. O diácono ou o sacerdote dirige-se ao ambão, acompanhado, se for oportuno, pelos ministros com o incenso e as velas, e diz:
℣.: — Dominus vobiscum.
O povo responde:
Ass.: — Et cum spiritu tuo.
O diácono, ou o sacerdote, diz:
℣.: — Lectio sancti Evangelii secundum Matthaeum.
E, enquanto isso, faz o sinal da cruz sobre o livro e, depois, sobre si mesmo, na fronte, na boca e no peito.
O povo aclama:
Ass.: — Gloria tibi, Domine.
21. Então o diácono ou o sacerdote, se for oportuno, incensa o livro e proclama o Evangelho.
℣.: Naquele tempo, Jesus foi à região de Cesaréia de Filipe e ali perguntou aos seus discípulos: “Quem dizem os homens ser o Filho do Homem?” Eles responderam: “Alguns dizem que é João Batista; outros que é Elias; outros ainda, que é Jeremias ou algum dos profetas”. Então Jesus lhes perguntou: “E vós, quem dizeis que eu sou?” Simão Pedro respondeu: “Tu és o Messias, o Filho do Deus vivo”. Respondendo, Jesus lhe disse: “Feliz és tu, Simão, filho de Jonas, porque não foi um ser humano que te revelou isso, mas o meu Pai que está no céu. Por isso eu te digo que tu és Pedro, e sobre esta pedra edificarei a minha Igreja, e as portas do inferno nunca prevalecerão contra Ela. Eu te darei as chaves do Reino dos Céus: tudo o que tu ligares na terra será ligado nos céus; tudo o que tu desligares na terra será desligado nos céus”.
Terminado o Evangelho, o diácono ou o sacerdote diz:
℣.: — Verbum Domini.
O povo aclama:
Ass.: — Laus tibi, Christe.
O sacerdote beija o livro, rezando em silêncio:
Per evangelica dicta deleantur nostra delicta.
22. E se oportuno, ergue o livro e leva-o ao presidente que o beijará e abençoará o povo.
HOMILIA
23. Em seguida, faz-se a homilia, que compete ao sacerdote ou diácono; ela é obrigatória em todos domingos e festas de preceito e recomendada também nos outros dias.
PROFISSÃO DE FÉ
24. Terminada a homilia, quando for prescrito, canta-se ou recita-se o símbolo ou profissão de fé.
Ass.: Credo in unum Deum Patrem omnipotentem, Creatorem cæli et terræ, et in Iesum Christum, Filium eius unicum, Dominum nostrum,
Às palavras seguintes, até natus ex Maria Virgine, todos se inclinam.
qui conceptus est de Spiritu Sancto, natus ex Maria Virgine, passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus, et sepultus, descendit ad inferos, tertia die resurrexit a mortuis, ascendit ad cælos, sedet ad dexteram Dei Patris omnipotentis, inde venturus est iudicare vivos et mortuos. Credo in Spiritum Sanctum, sanctam Ecclesiam catholicam, sanctorum communionem, remissionem peccatorum, carnis resurrectionem, vitam æternam. Amen.
ORAÇÃO DOS FIÉIS
25. Aquele que preside convida os fiéis à Oração, dizendo:
Pres.: Fratres, ferventes preces ad Deum efferamus, pro bono Ecclesiae et mundi.
E todos, a cada prece, dizem:
Ass.: — Kyrie, Eleison.
1. Collige in unitate Ecclesiam tuam, super petram quae est Christus fundatam.
2. Custodi in caritate tua Papam Bonifatius, quem nobis elegisti.
3. Guberna et sustine Episcopos omnesque Evangelii missionarios.
4. Indue presbyteros caritate tua et diaconos spiritu servitii.
5. Sanctifica religiosos et religiosas in sequela Christi pauperis, casti et oboedientis.
6. Exstingue ex cordibus hominum omne odium et rancorem.
7. Sustine eos qui in tribulatione et in dolore versantur.
8. Inspira iuvenibus proposita bonitatis et senioribus laetitiam testimonii.
9. Fove in nobis caritatem erga omnes fratres et sorores in necessitate.
10. Admitte fideles defunctos in coetum sanctorum.
De braços abertos, conclui:
Pres.: Exaudi, Deus, orationem nostram: sapientia tua nos adiuvet ut in via Evangelii ambulemus, ut, in mundi vicissitudinibus, semper ad spem convertamur, quae in Christo Domino fulget. Qui vivit et regnat in saecula saeculorum.
Ass.: Amém.
LITURGIA EUCARÍSTICA
OFERTÓRIO
26. Inicia-se o canto da preparação das oferendas, enquanto os ministros colocam no altar o corporal, o sanguinho, o cálice, a pala e o Missal.
O SACRUM CONVIVIUM!
IN QUO CHRISTUS SUMITUR:
RECOLITUR MEMORIA PASSIONIS EIUS:
MENS IMPLETUR GRATIA:
ET FUTURAE GLORIAE NOBIS PIGNUS DATUR.
ALLELUIA.
27. Convém que os fiéis expressem sua participação trazendo uma oferenda, seja pão e vinho para a celebração da Eucaristia, seja outro donativo para auxílio da comunidade e dos pobres.
28. O sacerdote, de pé junto ao altar, recebe a patena com o pão em suas mãos e, levantando-a um pouco sobre o altar, diz em silêncio:
Benedictus es, Domine, Deus universi, quia de tua largitate accepimus panem, quem tibi offerimus, fructum terrae et operis manuum hominum: ex quo nobis fiet panis vitae.
Em seguida, coloca a patena com o pão sobre o corporal.
Se o canto da preparação das oferendas não continuar, o sacerdote poderá recitar em voz alta as palavras acima, e o povo acrescentar a aclamação:
Benedíctus Deus in sǽcula!
29. O diácono ou o sacerdote coloca vinho e um pouco d'água no cálice, rezando em silêncio:
Per huius aquae et vini mysterium eius efficiamur divinitatis consortes, qui humanitatis nostrae fieri dignatus est particeps.
30. Em seguida, o sacerdote toma o cálice e, elevando-o um pouco sobre o altar, reza em silêncio:
Benedictus es, Domine, Deus universi, quia de tua largitate accepimus vinum, quod tibi offerimus, fructum vitis et operis manuum hominum, ex quo nobis fiet potus spiritualis.
Coloca o cálice sobre o corporal.
Se o canto da preparação das oferendas não continuar, o sacerdote poderá recitar em voz alta as palavras acima, e o povo acrescentar a aclamação:
Benedíctus Deus in sǽcula!
31. Em seguida o sacerdote, profundamente inclinado, reza em silêncio:
In spiritu humilitatis et in animo contrito suscipiamur a te, Domine; et sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo hodie, ut placeat tibi, Domine Deus.
32. E, se for oportuno, incensa as oferendas, a cruz e o altar. Depois, o diácono ou outro ministro incensa o sacerdote e o povo.
33. Em seguida, o sacerdote, de pé ao lado do altar, lava as mãos, dizendo em silêncio:
Lava me, Domine, ab iniquitate mea, et a peccato meo munda me.
ORAÇÃO SOBRE AS OFERENDAS
34. Estando, depois, no meio do altar e voltado para o povo, o sacerdote estende e une as mãos e diz:
Pres.: Orate, fratres: ut meum ac vestrum sacrificium acceptabile fiat apud Deum Patrem omnipotentem.
O povo responde:
Ass.: Suscipiat Dominus sacrificium de manibus tuis ad laudem et gloriam nominis sui, ad utilitatem quoque nostram totiusque Ecclesiae suae sanctae.
35. Em seguida, abrindo os braços, o sacerdote reza a oração sobre as oferendas;
Pres.: Plebis tibi sacratae respice munera, misericors Deus, et per huius sacramenti virtutem concede, ut credentium in te multitudo genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis tibi iugiter efficiatur. Per Christum Dominum nostrum.
ao terminar, o povo aclama:
Ass.: Amen.
PRECE EUCARÍSTICA
PREFÁCIO
A Igreja reunida pela unidade da Santíssima Trindade
De Ecclesia adunata ex unitate Trinitatis
36. Começando a Oração Eucarística, o sacerdote abre os braços e diz ou canta:
Pres.: — Dominus vobiscum.
Ass.: — Et cum spiritu tuo.
Erguendo as mãos, o sacerdote prossegue:
Pres.: — Sursum corda.
Ass.: — Habemus ad Dominum.
O sacerdote, com os braços abertos, acrescenta:
Pres.: — Gratias agamus Domino Deo nostro.
Ass.: — Dignum et iustum est.
37. O sacerdote, de braços abertos, reza o Prefácio:
Pres.: Vere dignum et iustum est, aequum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere: Domine, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus: Quia filios, quos longe peccati crimen abstulerat, per sanguinem Filii tui Spiritusque virtute, in unum ad te denuo congregare voluisti: ut plebs, de unitate Trinitatis adunata, in tuae laudem sapientiae multiformis Christi corpus templumque Spiritus nosceretur Ecclesia. Et ideo, choris angelicis sociati, te laudamus in gaudio confitentes.
SANTO
SANCTUS, SANCTUS, SANCTUS,
DOMINUS DEUS SABAOTH.
PLENI SUNT CAELI ET TERRA GLORIA TUA.
HOSANNA IN EXCELSIS.
BENEDICTUS QUI VENIT IN NOMINE DOMINI,
HOSANNA IN EXCELSIS.
ORAÇÃO EUCARÍSTICA II
100. O sacerdote, de braços abertos, diz:
Pres.: Vere Sanctus es, Domine, fons omnis Sanctitatis,
101. Une as mãos e, estendendo-as sobre as oferendas, diz:
Haec ergo dona, quaesumus, Spiritus tui,
une as mãos e traça o sinal da cruz, ao mesmo tempo sobre o pão e o cálice, dizendo:
rore sanctifica, ut nobis Corpus et + Sanguis fiant Domini nostri Iesu Christi.
Une as mãos.
102. O relato da instituição da Eucaristia seja proferido de modo claro e audível, como requer a sua natureza.
Pres.: Qui cum Passioni voluntarie traderetur,
toma o pão
e, mantendo-o m pouco acima do altar, prossegue:
accepit panem et gratias agens fregit, deditque discipulis suis.
Mostra ao povo a hóstia consagrada, colocando-a na patena e genuflete em adoração.
103. Então prossegue:
Pres.: Simili modo, postquam cenatum est,
toma o cálice nas mãos
e, mantendo-o um pouco elevado acima do altar, prossegue:
accipiens et calicem iterum tibi gratias agens dedit discipulis suis.
Mostra o cálice ao povo, colocando-o sobre o corporal e genuflete em adoração.
104. Em seguida, diz:
Pres.: — Mysterium fidei.
A assembleia aclama:
Ass.: — Mortem tuam annuntiamus, Domine, et tuam resurrectionem confitemur, donec venias.
105. O sacerdote, de braços abertos, diz:
Pres.: Memores igitur mortis et resurrectionis eius, tibi, Domine, panem vitae et calicem salutis offerimus, gratias agentes quia nos dignos habuisti astare coram te et tibi ministrare. Et supplices deprecamur ut Corporis et Sanguinis Christi participes a Spiritu Sancto congregemur in unum.
1C.: Recordare, Domine, Ecclesiae tuae toto orbe diffusa, ut eam in caritate perficias una cum Papa nostro Bonifatius et universo clero.
2C.: Memento etiam fratrum nostrorum, qui in spe resurrectionis dormierunt, omniumque in tua miseratione defunctorum, et eos in lumen vultus tui admitte.
3C.: Omnium nostrum, quaesumus, misere, ut cum beata Dei Genetrice Virgine Maria, beatis Apostolis et omnibus Sanctis, qui tibi a saeculo placuerunt, aeternae vitae mereamur esse consortes, et te laudemus et glorificemus,
une as mãos
per Filium tuum Iesum Christum.
106. Ergue a patena com a hóstia e o cálice, dizendo:
Pres.: Per ipsum, et cum ipso, et in ipso, est tibi Deo Patri omnipotenti, in unitate Spiritus Sancti, omnis honor et gloria per omnia sǽcula sæculorum.
A assembleia aclama:
Ass.: Amém.
Depõe a patena com a hóstia e o cálice sobre o altar.
Une as mãos.
RITO DA COMUNHÃO
ORAÇÃO DO SENHOR
48. Tendo colocado o cálice e a patena sobre o altar, o sacerdote, de mãos unidas:
Pres.: Praeceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati, audemus dicere:
O sacerdote abre os braços e prossegue com o povo:
Ass.: Pater noster, qui es in caelis: sanctificetur nomen tuum; adveniat regnum tuum; fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie; et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris; et ne nos inducas in tentationem; sed libera nos a malo.
49. O sacerdote prossegue sozinho, de braços abertos:
Pres.: Libera nos, quaesumus, Domine, ab omnibus malis, da propitius pacem in diebus nostris, ut, ope misericordiae tuae adiuti, et a peccato simus semper liberi et ab omni perturbatione securi: exspectantes beatam spem et adventum Salvatoris nostri Iesu Christi.
O sacerdote une as mãos.
O povo conclui a oração, aclamando:
Ass.: Quia tuum est regnum, et potestas, et gloria in saecula.
50. O sacerdote, de braços abertos, diz em voz alta:
Pres.: Domine Iesu Christe, qui dixisti Apostolis tuis: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis: ne respicias peccata nostra, sed fidem Ecclesiae tuae; eamque secundum voluntatem tuam pacificare et coadunare digneris.
O sacerdote une as mãos e conclui:
Qui vivis et regnas in saecula saeculórum.
O povo responde:
Ass.: Amen.
51. O sacerdote, voltado para o povo, estendendo e unindo as mãos, acrescenta:
Pres.: Pax Domini sit semper vobiscum.
O povo responde:
Ass.: Et cum spíritu tuo.
52. Em seguida, se for oportuno, o diácono ou o sacerdote diz:
℣.: Offerte vobis pacem.
E todos, segundo o costume do lugar, manifestam uns aos outros a paz e a caridade; o sacerdote dá a paz ao diácono e a outros ministros.
53. Em seguida, o sacerdote parte o pão consagrado sobre a patena e coloca um pedaço no cálice, rezando em silêncio:
Haec commixtio Corporis et Sanguinis Domini nostri Iesu Christi fiat accipientibus nobis in vitam aeternam.
CANTO
AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
MISERERE NOBIS.
AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
MISERERE NOBIS.
AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
DONA NOBIS PACEM.
54. Essas palavras podem ser repetidas várias vezes, se a fração do pão se prolonga. Contudo, na última vez se diz: dona nobis pacem.
55. Em seguida, o sacerdote, de mãos unidas, reza em silêncio:
Domine Iesu Christe, Fili Dei vivi, qui ex voluntate Patris, cooperante Spiritu Sancto, per mortem tuam mundum vivificasti: libera me per hoc sacrosanctum Corpus et Sanguinem tuum ab omnibus iniquitatibus meis et universis malis: et fac me tuis semper inhaerere mandatis, et a te numquam separari permittas.
Ou:
Perceptio Corporis et Sanguinis tui, Domine Iesu Christe, non mihi proveniat in iudicium et condemnationem: sed pro tua pietate prosit mihi ad tutamentum mentis et corporis, et ad medelam percipiendam.
56. O sacerdote faz genuflexão, toma a hóstia na mão e, elevando-a um pouco sobre a patena ou sobre o cálice, diz em voz alta, voltado para o povo:
Pres.: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Beáti qui ad cenam Agni vocati sunt.
E acrescenta, com o povo, uma só vez:
Ass.: Dómine, non sum dignus, ut intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo, et sanabitur anima mea.
COMUNHÃO
57. O sacerdote, voltado para o altar, reza em silêncio:
Corpus Christi custodiat me in vitam aeternam.
E reverentemente comunga o Corpo de Cristo.
Depois, segura o cálice e reza em silêncio:
Sanguis Christi custodiat me in vitam aeternam.
E reverentemente comunga o Sangue de Cristo.
58. Em seguida, toma a patena ou o cibório, aproxima-se dos que vão comungar e mostra a hóstia um pouco elevada a cada um deles, dizendo:
℣.: Corpus Christi.
O que vai comungar responde:
℟.: Amen.
E comunga.
59. O diácono ou o ministro extraordinário da distribuição da sagrada Comunhão, ao distribuir a sagrada Comunhão, procede do mesmo modo.
60. Se houver comunhão sob as duas espécies, observe-se o rito prescrito.
Antífona da Comunhão - Ap 22,17.20
Spiritus et Sponsa dicunt: Veni! Amen! Veni, Domine Iesu!
61. Enquanto o sacerdote comunga do Corpo de Cristo, inicia-se o canto da comunhão.
SICUT CERVUS DESIDERAT AD FONTES AQUARUM:
ITA ANIMA MEA AD TE, DEUS!
62. Terminada a comunhão, o sacerdote, o diácono ou acólito purifica a patena e o cálice.
Enquanto se faz a purificação, o sacerdote reza em silêncio:
Quod ore sumpsimus, Domine, pura mente capiamus, et de munere temporali fiat nobis remedium sempiternum.
Então o sacerdote pode voltar a cadeira. É aconselhável guardar algum tempo de silêncio sagrado ou proferir um salmo ou outro cântico de louvor.
ORAÇÃO DEPOIS DA COMUNHÃO
63. Em seguida, junto ao altar ou à cadeira, o sacerdote, de pé, voltado para o povo, diz de mãos unidas:
Pres.: Oremus.
E todos, com o sacerdote, rezam algum tempo em silêncio, se ainda não o fizeram. Em seguida, o sacerdote, de braços abertos, diz:
Pres.: Deus, qui tuis Ecclesiam iugiter pascis et roboras sacramentis, concede nobis mensa caelesti refectis, ut, caritatis tuae documentis obsequendo, fermentum vivificans et salutis instrumentum humano efficiamur consortio. Per Christum, Dominum nostrum.
Pres.: Deus, qui tuis Ecclesiam iugiter pascis et roboras sacramentis, concede nobis mensa caelesti refectis, ut, caritatis tuae documentis obsequendo, fermentum vivificans et salutis instrumentum humano efficiamur consortio. Per Christum, Dominum nostrum.
Ao terminar, o povo aclama:
Ass.: Amen.
BÊNÇÃO FINAL
64. O Bispo recebe a mitra e, estendendo as mãos, diz:
Pres.: Dominus vobiscum.
Todos respondem:
Ass.: Et cum spiritu tuo.
O diácono diz:
℣.: Inclinate vos ad benedictionem.
O celebrante diz:
Pres.: Sit nomen Domini benedictum.
Ass.: Ex hoc nunc et usque in sǽculum.
Pres.: Adiutórium nostrum in nomine Domini,
Ass.: Qui fecit cælum et terram.
65. Então o celebrante recebe o báculo, se o utilizar, e diz:
Pres.: Benedícat vos omnípotens Deus,
e fazendo três vezes o sinal da cruz sobre o povo, acrescenta:
Pater +, et Fílius +, et Spíritus + Sanctus.
Todos:
Ass.: Amen.
66. Depois, o diácono ou o próprio sacerdote diz ao povo, unindo as mãos:
℣.: Ite, missa est.
O povo responde:
Ass.: Deo gratias.
ANTÍFONA
SALVE, REGINA, MATER MISERICORDIÆ,
VITA, DULCEDO ET SPES NOSTRA, SALVE.
AD TE CLAMAMUS EXSULES FILII HEVÆ,
AD TE SUSPIRAMUS GEMENTES ET FLENTES
IN HAC LACRIMARUM VALLE.
EIA ERGO, ADVOCATA NOSTRA, ILLOS TUOS
MISERICORDES OCULOS AD NOS CONVERTE,
ET JESUM, BENEDICTUM FRUCTUM VENTRIS TUI,
NOBIS, POST HOC EXSILIUM, OSTENDE.
O CLEMENS, O PIA, O DULCIS VIRGO MARIA.
PELO ROMANO PONTÍFICE
OREMUS PRO PONTIFICE NOSTRO BONIFATIUM,
DOMINUS CONSERVET EUM, ET VIVIFICET EUM,
ET BEATUM FACIAT EUM IN TERRA,
ET NON TRADAT EUM
IN ANIMAM INIMICORUM EJUS.
67. Então o sacerdote beija o altar em sinal de veneração, como no início. Feita a devida reverência, retira-se com os ministros.
68. Caso ocorra ainda alguma ação litúrgica, omite-se o rito de despedida.